Bệnh gan do rượu, hướng dẫn phòng ngừa và điều trị
Theo thống kê gần đây, số người mắc bệnh gan do rượu đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam, nhất là ở các thành phố lớn. Bệnh gan do rượu thường gặp ở nam giới trong độ tuổi 40-60, nhưng cũng có thể xảy ra ở nữ giới và các độ tuổi khác nếu thường xuyên sử dụng rượu bia với liều lượng lớn.
Bệnh gan do rượu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, suy gan hoặc thậm chí là tử vong nếu không được điều trị đúng cách. Vì vậy, việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh căn bệnh này có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe của mọi người.
Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh gan do rượu, hướng dẫn phòng ngừa và điều trị
Giới thiệu bệnh gan do rượu
Bệnh gan do rượu là tình trạng tổn thương gan do sử dụng rượu bia quá mức. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh gan do rượu đang gia tăng ở nước ta, đặc biệt là ở nam giới trong độ tuổi 40-60. Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh gan do rượu là do uống rượu với liều lượng lớn trong thời gian dài.
Cụ thể, khi uống quá 80g rượu mỗi ngày (tương đương 2,5 chai bia 330ml) đối với nam giới và 20g mỗi ngày (nửa chai bia) đối với nữ giới trong ít nhất vài tháng hoặc vài năm có thể dẫn đến tổn thương gan. Người nghiện rượu nặng thì dễ mắc phải bệnh hơn do thường xuyên uống liều lượng lớn.
Khi uống quá nhiều rượu, các chất độc hại trong rượu sẽ làm tổn thương gan, dẫn đến tích tụ mỡ, viêm nhiễm và hình thành sẹo. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh sẽ dẫn đến tình trạng xơ gan, suy gan và có thể gây tử vong.
Nguyên nhân gây bệnh gan do rượu
Nguyên nhân chính gây ra bệnh gan do rượu là do uống rượu với liều lượng lớn trong thời gian dài. Cụ thể:
Nam giới uống trên 80g rượu mỗi ngày.
Nữ giới uống trên 20g rượu mỗi ngày.
Người nghiện rượu nặng có nguy cơ cao mắc bệnh.
Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan do rượu bao gồm:
Béo phì, tăng mỡ máu: Người béo phì dễ hình thành chứng gan nhiễm mỡ không do rượu, làm tăng nguy cơ tổn thương gan do rượu.
Nhiễm viêm gan virus như viêm gan B, C: Khi kết hợp với việc uống rượu, các virus này cũng làm tổn thương gan nhanh và nặng hơn.
Rối loạn chuyển hóa sắt: Làm tăng độc tính của rượu đối với gan.
Tiền sử gia đình có người mắc bệnh gan do rượu: Một số nghiên cứu cho thấy đây cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng.
Như vậy, nam giới, phụ nữ uống rượu vượt quá mức khuyến cáo, người nghiện rượu và những người có các yếu tố nguy cơ trên đây đều có nguy cơ mắc bệnh gan do rượu.
Triệu chứng của bệnh gan do rượu
Các triệu chứng thường gặp của bệnh gan do rượu bao gồm:
Đau tức vùng gan, buồn nôn, nôn: Do gan bị viêm, sưng tấy gây đau.
Chán ăn, mệt mỏi, gầy sút cân: Do rối loạn chức năng tiêu hóa và chuyển hóa.
Vàng da, vàng mắt: Do tăng bilirubin máu do chức năng gan suy giảm.
Sốt nhẹ hoặc sốt cao kéo dài: Do quá trình viêm nhiễm trong gan.
Đau khớp, đau cơ: Do tăng acid uric máu gây viêm khớp.
Bụng to, chướng bụng do cổ trướng: Do gan to lên, tích tụ dịch ở ổ bụng.
Ý thức lơ mơ, kích động, lú lẫn (triệu chứng não gan nặng): Do các chất độc tích tụ trong cơ thể.
Khi có các biểu hiện trên, bệnh nhân cần đến khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một số xét nghiệm cần thiết có thể bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm chức năng gan, siêu âm, chụp CT hoặc MRI gan...
Biến chứng nguy hiểm của bệnh gan do rượu
Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh gan do rượu có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm sau:
Xơ gan
Xơ gan là biến chứng nặng nề nhất của bệnh gan do rượu. Khi bị xơ gan, cấu trúc bình thường của gan bị phá hủy và thay thế bằng mô sẹo. Gan dần mất đi chức năng và có thể dẫn đến tình trạng suy gan.
Theo thời gian, xơ gan có thể chuyển thành giai đoạn xơ gan cuối gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
Suy gan: Khi trên 80% gan bị xơ hóa. Triệu chứng là vàng da, vàng mắt, bụng to, ói mửa, xuất huyết tiêu hóa... nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh não gan: Gan không thể lọc các độc tố khỏi cơ thể dẫn đến tích tụ trong máu, não bị tổn thương gây ra các triệu chứng thần kinh.
Ung thư gan: Người bệnh xơ gan có nguy cơ ung thư gan cao gấp 5-12 lần so với người bình thường.
Tỷ lệ tử vong cao.
Xuất huyết tiêu hóa
Do xơ gan gây ra tăng áp lực tĩnh mạch cửa dẫn đến giãn, vỡ các tĩnh mạch thực quản, dạ dày và gây xuất huyết tiêu hóa. Xuất huyết tiêu hóa ở bệnh nhân xơ gan có thể rất nặng và đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa
Do ứ đọng máu ở tĩnh mạch gan, gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa dẫn đến các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, ascites (cổ trướng), giữ muối và nước... Nếu không điều trị tốt, tăng áp lực tĩnh mạch cửa có thể dẫn đến suy gan cấp tính.
Như vậy, bệnh gan do rượu khi chuyển sang giai đoạn xơ gan hoặc các biến chứng của xơ gan sẽ đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Do đó, việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời là vô cùng cấp thiết.
Điều trị bệnh gan do rượu
Điều trị bệnh gan do rượu bao gồm các biện pháp:
Ngừng uống rượu hoàn toàn
Đây là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả điều trị bệnh gan do rượu. Người bệnh cần cam kết ngừng hoàn toàn rượu bia và có thể cần trợ giúp từ gia đình, bạn bè để duy trì quyết tâm bỏ rượu.
Việc ngừng rượu có thể cải thiện triệu chứng ở 66% số bệnh nhân và làm chậm quá trình phá hủy gan. Ngừng rượu sớm càng tốt để bệnh không tiến triển, tỷ lệ tử vong do bệnh gan cũng giảm hơn 90% nếu bệnh được phát hiện trong giai đoạn xơ gan sớm.
Chế độ dinh dưỡng đầy đủ
Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị rất quan trọng, giúp bù đắp lượng calo và các chất dinh dưỡng thiếu hụt do gan bị tổn thương. Người bệnh cần được bổ sung 2.000 - 3.000 Kcal mỗi ngày cùng các vitamin, khoáng chất thiết yếu.
Thuốc
Các loại thuốc điều trị gan do rượu bao gồm:
Thuốc corticoid: Giảm viêm gan và ngăn ngừa tiến triển bệnh. Liều dùng thường 40mg/ngày.
Thuốc ức chế miễn dịch pentoxifyllin: Ức chế các tín hiệu viêm làm tổn thương gan. Liều 400mg/ngày.
Glycyrrhizin: Thuốc trị gan từ thảo dược có tác dụng bảo vệ gan.
Ngoài ra, nếu có nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu hoặc các biến chứng khác cũng sẽ được điều trị thích hợp.
Lọc máu nhân tạo
Áp dụng đối với giai đoạn suy gan nặng, không đáp ứng với điều trị nội khoa để làm sạch các độc tố trong máu, ổn định chức năng gan.
Ghép gan
Ghép gan sống là biện pháp cuối cùng để cứu sống bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối khi không còn phương pháp điều trị nào khác.
Ngoài ra cần thăm khám định kỳ, xét nghiệm máu và cấy mẫu sinh thiết để theo dõi diễn tiến bệnh và phát hiện sớm biến chứng.
Lời khuyên phòng ngừa bệnh gan do rượu
Kiêng uống rượu hoàn toàn, đặc biệt nếu đã từng mắc bệnh gan hoặc có người thân mắc bệnh.
Không vượt quá 14 đơn vị/tuần đối với nam và 7 đơn vị/tuần đối với nữ.
Không uống rượu khi đang dùng thuốc hoặc mắc các bệnh gan virus khác.
Khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm gan để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về gan.
Duy trì lối sống lành mạnh, luyện tập thể thao, kiểm soát cân nặng.
Cai nghiện rượu an toàn nếu đã nghiện.
Bệnh gan do rượu là căn bệnh có thể ngăn ngừa và chữa khỏi được nếu kiểm soát tốt thói quen uống rượu và thực hiện lối sống lành mạnh. Hãy chủ động phòng tránh để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cho bản thân và gia đình.